Instynkt łowiecki

Psi charakter jest niezwykle ważny z punktu widzenia właściciela psa. Jest to ta zmienna, na którą w procesie wychowania szczeniaka mamy najmniejszy wpływ. Na psi charakter ma wpływ pochodzenie psa, genetyka, socjalizacja oraz popędy. Te ostatnie bywają zmorą wielu właścicieli. A największym utrapieniem bywa instynkt łowiecki. Instynkt łowiecki jest cechą, która najbardziej zaskoczyła mnie w moim psie . Nie spodziewałam się po wystraszonym małym bąblu takiego silnego popędu. Wszystkie psy mają instynkt łowiecki, ale Nuk ma go jakby więcej.
 



 

Trzeba się rozejrzeć po okolicy
 

Instynkt łowiecki lub inaczej popęd łowczy to trudna sprawa i złożony temat. Napisano bardzo wiele o instynkcie łowieckim. Jeśli dominuje on nad trzema pozostałymi instynktami, jest zarówno dla psa, jak i dla właściciela prawdziwym utrapieniem. Są oczywiście psy hodowane do polowań,  u których  instynkt łowiecki jest pożądany, ale takie psiaki podlegają wczesnemu szkoleniu i pracuje się z nimi od początku w tym kierunku. Ale jak postępować z takim na przykład kundelkiem, który nie ma nic wspólnego z żadną typowo myśliwską rasą (choć jak się przyjrzeć, wygląda podobnie do teriera niemieckiego), my sami nie jesteśmy myśliwymi, a instynkt łowiecki szaleje? Po pierwsze, czym się objawia instynkt łowiecki u psa wielorasowego, w typie powiedzmy teriera, na przykładzie mojego psa.

Cecha pierwsza - węszenie. Węszenie towarzyszy temu psu zawsze i wszędzie, i choć jak wiadomo każdy pies węszy, to w tym wypadku jest to wyraźnie nasilone. Pies nie tylko chodzi z nosem przy ziemi, ale też łapie trop z powietrza, wyraźnie szuka śladów zapachu  odwracając głowę w różnych kierunkach, czasem nawet podbiegnie sobie, zawróci, zatrzyma się. Jak już coś wyczuje lub zobaczy, stoi z głową w odpowiednim kierunku i łapą w górze – pokazuje, wystawia obiekt. Tak, tak, mówimy o kundelku. Gdyby to był jedyny objaw instynktu łowieckiego, to w porządku, ale oczywiście nie jest. Ponieważ nie pada komenda, na którą pies czeka, a w sumie nie wiem, na co czeka, pies startuje sam.

Cecha druga – pogoń. W zależności, czy jest to wiewiórka, ptak czy zając albo dzik, pościg trwa krócej lub dłużej. Kończy go wskoczenie wiewiórki na drzewo, ucieczka ptaka albo moje „do mnie” w przypadku dzika. Przy czym muszę przywołać psa w odpowiednim momencie, czyli albo zawczasu, zanim w ogóle wystartuje, albo gdy jeszcze nie odbiegł za daleko i mnie słyszy. Ponieważ nie chcę, by pies ganiał zwierzęta po lesie, reaguję od razu komendą „zostaw”, gdy widzę, co się święci. Komenda „zostaw” i „do mnie” to podstawa, taki pies musi to umieć na blachę. Co innego jednak przywołanie, a co innego odwołanie już biegnącego psa. Czasem się człowiek zagapi i pies jest już nie do odwołania, przynajmniej mój. Na razie, mam nadzieję.  Ciemną stroną  pogoni jest  również gonienie za samochodami, biegaczami, rowerami, słowem, wszystkim, co się względnie szybko porusza. Nauczenie psa ignorowania tylu bodźców to ciężka robota. Nam się udało połowicznie, to znaczy czasem jeszcze chce pobiec, ale częściej ładnie zignoruje. Najłatwiej było z samochodami, najtrudniej z dziećmi na rowerkach i sankach.

Cecha trzecia – tropienie. Pies idzie za tropem, który wyczuje i zapamiętuje się w tym tak bardzo, że nie zwraca uwagi na mnie. Albo inaczej, zwraca uwagę, ale podejmuje decyzję, żeby  jednak podążać za tropem. Zazwyczaj tropi zwierza. Pozytywnym aspektem tropienia jest to, że czasem może się to przydać. Mój pies na przykład znalazł kiedyś w krzakach ledwo żywego kociaka, którego udało się uratować.

Cecha czwarta – ciągnięcie na smyczy. Wierzcie mi, wiem na ten temat wszystko, zastosowałam wszystko, a przez długi czas miałam wrażenie, że nie zadziałało nic. Nie będę opisywać wszystkich metod zastosowanych przeze mnie do nauczenia psa luźnej smyczy, bo tych opisów jest bardzo dużo, łatwo można znaleźć setki takich samych porad. W którymś momencie, gdy człowiek stosuje to wszystko prawidłowo przez miesiąc, dwa, trzy i nic, przychodzi w końcu myśl, że to nie działa na tego oto psa! Po ponad pół roku intensywnego stosowania zawracania, drzewek, skupiania na sobie, skarmiania smaczkami za dobre trzy kroki na luźnej smyczy, zauważyłam poprawę w chodzeniu, ale: trzeba było dodać komendę „wolniej”, pies nie może iść przede mną, bo od razu zaczyna węszyć i ciągnąć, smaczki nie działają, za to działa delikatne naprowadzenie smyczą (na obroży lub szelkach) lub ręką (target) na pozycję obok nogi. Nie jest to chodzenie przy nodze, ale obok mnie lub za mną. Tak, to ma znaczenie dla mojego psa z silnym instynktem łowieckim. Muszę w tym momencie dodać, że bardziej powolne, mniej węszące, nieco starsze psy znajomych nauczyłam chodzenia na luźnej smyczy w ciągu jednego dnia. Zatem moją własną suczkę uważam pod tym względem za wyzwanie i niniejszym składam to na karb instynktu łowieckiego.

Jak sobie radzić z takim psem? Spacery na smyczy. Dużo spacerów na smyczy w różnych miejscach w celu oswojenia maksymalnej ilości różnych bodźców, zwłaszcza takich, za którymi pies z instynktem łowieckim po prostu musi biec. Czyli łazimy obok ścieżki rowerowej, obok ulicy, w lesie spacerujemy na smyczy lub na lince (najlepiej). Druga rzecz – komendy. No po prostu pies musi znać i reagować na komendy. Nie wystarczy zawołać: „Pikuś do nogi”, jeśli to nic dla psa nie znaczy. My stosujemy też gwizdek na przywołanie awaryjne. Warto nauczyć psa reakcji na gwizdek, ma to wiele zalet: gwizdek ma jeden ton, nie brzmią w jego dźwięku żadne emocje, wyróżnia się od innych dźwięków. O przywołaniu awaryjnym też można sobie poszukać i wiele się dowiedzieć z innych źródeł, więc nie będę się nad tym rozwodzić. Ważna rzecz – zabawy węchowe. Zastosowanie zabaw węchowych w przypadku psów z silnym instynktem łowieckim może mieć wiele zalet, na przykład zaspokojenie naturalnych potrzeb, zmęczenie psychiczne. Poza tym psy, zwłaszcza takie, lubią to robić. Jednak uwaga, może to nasilić i tak rozbuchany instynkt, co u nas miało miejsce. Na szczęście był to objaw przejściowy, nie zrezygnowałam z poszukiwania smaczków, maty węchowej, ukrywania przedmiotów, ale przy okazji nauczyłam komendy „szukaj” i teraz pies wie, kiedy ma szukać, a kiedy „koniec”. Jeszcze jedna ważna rzecz – cierpliwość. Instynktu łowieckiego nie da się zagłuszyć ani wyciszyć, nie można psa pozbawić instynktu. Pies jest drapieżnikiem i ten instynkt po prostu jest obecny. Jedyne, co możemy zrobić, to sprawić, by pies wybierał nas, by skupiał się bardziej na nas i by nam ufał.

Są ludzie, którzy twierdzą, że to nie instynkt, tylko zwykłe nieposłuszeństwo. Zwłaszcza jeśli dotyczy kundli, a nie psów rasowych, które łatwo się usprawiedliwia (bo przecież ta rasa tak ma – indywidualiści). I że przecież psy myśliwskie można odwołać z pogoni. Pozwolę sobie mieć odmienne zdanie. Oczywiście da się odwołać psa myśliwskiego z pogoni, ale są to psy odpowiednio selekcjonowane i przyuczane od szczeniaka do określonego zachowania. A i wśród nich zdarzają się takie, których nie da się tego nauczyć, bo są zbyt niezależne lub uparte. Takie psy się nie nadają do polowania.




 

I trzeba wszystko mieć pod kontrolą...

 

Instynkt podpowiada psu, co pies ma robić, niezależnie od stopnia jego posłuszeństwa. Są psy, które nie będą gonić dzieci, a gołębie mają pod ogonem. Nie mają potrzeby gonić. Czy na tej podstawie  powiemy o nich, że są posłuszne? Są psy, których nigdy nie uczono chodzić na luźnej smyczy, a leniwie człapią przy człowieku? Czy są posłuszne? A może są leniwe, mają niski poziom energii i nie chce im się nigdzie łazić. Są też psy bardzo dobrze wyszkolone, które biorą udział w zawodach agility czy obedience, a które pobiegną za zającem i zostawią właściciela daleko w tyle.

Mając psa konkretnej rasy jest o tyle łatwiej, że wiadomo mniej więcej, czego się spodziewać. Teoretycznie nikt nie kupuje posokowca, żeby z nim poleżeć na kanapie. Wiadomo, że husky wymaga dużo ruchu i jest bardziej uparty niż inne psy, a owczarek musi dużo biegać, ale za to łatwiej go ułożyć. Z opinii różnych osób wynika, że nie jest to również takie oczywiste, ale przynajmniej wiemy mniej więcej, czego się spodziewać. W przypadku kundelków, określanych pogardliwe „po prostu nieposłuszny kundel”, instynkt łowiecki może być silniejszy niż w przypadku konkretnych ras. Poza tym, o takim psie nie wiemy nic. Być może jego rodzice byli zdziczali, a może pochodzili od psów myśliwskich, które się „nie nadawały” i zostały odrzucone lub uciekły. Taki pies to zagadka, może się okazać leniuchem uwielbiającym spać na kanapie, a może mieć silny instynkt łowiecki, z którym nie tak łatwo sobie poradzić. Oczywiście z każdym psem powinno się pracować, lecz gdy się ma psa inteligentnego, ale z silnym instynktem łowieckim, to, jakby to rzec, trzeba pracować bardziej.

Gdyby ktoś znał przypadek podobny do mojego, to dajcie znać, niech mi ulży na sercu J